Kişinin yaşadığı cemiyet içre kıymeti olan , kabiliyet, gidiş ve vesair davranış biçimlerini vüruttirdiği proseslerin tüyöneten.
Yetişek, önceden saptanmış esaslara bakılırsa insanoğluın davranışlarında belirli vürutmeler esenlamaya yarayan planlı etkisinde bırakır sürecidir.
Yetişek; kişinin davranışlarındaki yaşantısı aracılığıyla kasıtlı olarak ve isteyerek değişlemme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü gibi eğitimin bir çok teşhismı örgülabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla tercih edilen teşhism:
“Bireyin davranışında, kendi yaşantısı aracılığıyla ve kasıtlı olarak matlup yönde( eğitimin amaçlarına onat ) değişlemme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis bakılırsa;
· Yetişek bir prosestir.
· Yetişek sürecinde, kişinin davranışlarının matlup yönde değişlemtirilmesi amaçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki değişlemme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Yetişek sürecinde kişinin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç baş öğesi vardır.
1. Fakatç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Değerlendirmeler
Yetişek amaçla başlar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam eder ve istimara ile son bulur. Sürecin bu mantığı bilcümle kültürler bağırsakin nüshadır. Fakatçların içinde ne olduğu ve öğrenme bağırsakin kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre bakılırsa değişlemebilir, lakin sürecin doğbirliı değişlemmez.
Yetişek kapsamı ve teşhismlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Tarih süresince birgeniş filozof ve pedagog, eğitimin ne olduğuna dayalı farklı farklı teşhismlamalarda bulunmuştur. Günümüzde ise eğitimin onaylama edilen ölçün teşhismı şudur: Yetişek, kişinin davranışlarında kendi yaşantıları aracılığıyla kasıtlı olarak istendik davranış değişlemikliği meydana getirme sürecidir. Bu teşhismlama ekseninde eğitimin genel hatları çizilebilir. Bu teşhismlamanın içre eğitime dayalı temelı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları aracılığıyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış değişlemikliği” ve “süreç” gibi kelimeler eğitimin esas taşlarıdır.
Yetişek, kişioğlu bağırsakin yaşam boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda tadil meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise kişinin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik yani beklentilere ve hedeflere onat olabileceği gibi istenmedik yönde de vürutebilir. Yetişek sürecinin işlemletilmesi ise kasıtlı yani programlı ve programlı olabileceği gibi vürutigüzel de mümkün. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal terbiye, vürutigüzel meydana getirilen eğitime ise informal terbiye denir. Elan açıklayıcı bir örnek verirsek mektep, dershane, terbiye merkezleri gibi mekânlarda maruz terbiye formal; kişinin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı sıfır terbiye ise informal eğitidir. Kısaca terbiye sadece okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.
Yetişek Türleri
Yetişek türlerine bakılırsa sınıflandırıldığında formal ve informal terbiye sürdürmek üzere dü tür ortaya çıkar. Formal terbiye okullarda ya da kurumlarda belirli bir çekim ve izlence çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu terbiye tipinin belirli bir amacı vardır. Bu düzende terbiye süreci idari bir ekip ve eğitmenler tarafından planlanır. İnformal terbiye ise resen vüruten ölçüsüz ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki fert bu eğitimi içtimai çevresinden gizil olarak edilir.
Yetişek Sistemi
Yetişek, bir düzenek olarak ele tuzakındığında ise terbiye sisteminin üç baş ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Kaynarca; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, yapı, donanım, maliyet, personel gibi fiziksel unsurlardır. Müddetç; mektep içre meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve öğüt aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde ihtisas, yeterlilik, bitirme, sınav sonuçları gibi matlup davranış değişlemiklikleridir.